Η διαλεκτική-συμπεριφορική θεραπεία (dialectical-behaviour therapy) ανήκει στην κατηγορία ψυχοθεραπευτικών μοντέλων που εκφράζουν την εξέλιξη και ταυτόχρονα απόκλιση από τα παραδοσιακά μοντέλα της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας. Είναι μια συνθετική και διαλεκτική προσέγγιση που αλλάζει συνεχώς ως απάντηση στην ανάδειξη νέων ερευνητικών ευρημάτων.
Στο επίκεντρο της θεραπευτικής προσπάθειας βρίσκεται η αλλαγή προβληματικής συμπεριφοράς, όπως για παράδειγμα ο ηθελημένος αυτοτραυματισμός (self-harm), η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, η επεισοδιακή υπερφαγία (δηλαδή η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής σε μικρό χρονικό διάστημα), η πρόκληση εμετού κ.α. Το άτομο συνήθως παρουσιάζει τέτοιου τύπου συμπεριφορές για να διαχειριστεί ή να αποφύγει έντονα δυσφορικά συναισθήματα ή για κάποιον άλλο λόγο, επομένως η λειτουργία της συμπεριφοράς αξιολογείται.
Πρωταρχικό στόχο αποτελεί η εκπαίδευση σε δεξιότητες (ανοχή στο δύσκολο συναίσθημα, διαπροσωπική αποτελεσματικότητα, ρύθμιση συναισθήματος) που θα αυξήσουν την ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις και έντονα συναισθήματα με τρόπο αποτελεσματικό. Η έμφαση που δίνεται στην συμπεριφορική αλλαγή έρχεται σε ισορροπία με την εκμάθηση της ενσυνειδητότητας (σε μορφή δεξιοτήτων) και την έννοια της αποδοχής της φιλοσοφίας Ζεν. Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) και η ολοκληρωτική αποδοχή (radical acceptance) αναφέρονται στην αποδοχή της παρούσας στιγμής και όχι στην αλλαγή μιας κατάστασης.
Η εκπαίδευση σε δεξιότητες γίνεται σε ομάδα αλλά το πρόγραμμα μπορεί να προσαρμοστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται ατομικά. Οι ατομικές συνεδρίες στοχεύουν στη διαχείριση προκλήσεων και κρίσεων και στην αύξηση κινήτρου για συμπεριφορική αλλαγή και γίνονται παράλληλα με την εκπαίδευση σε δεξιότητες.
Έρευνες δείχνουν ότι η συγκεκριμένη θεραπεία είναι αποτελεσματική στη μείωση της αυτοκτονικής και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς σε άτομα με διάγνωση οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
Υπάρχουν επίσης ευρήματα ερευνών που αποδεικνύουν ότι το θετικό αποτέλεσμα της διαλεκτικής-συμπεριφορικής θεραπείας για την αυτοκτονικότητα και την παρορμητικότητα είναι συγκρίσιμο με αυτό μιας μακροπρόθεσμης ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας. Η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία διαρκεί ένα χρόνο ή λιγότερο ανάλογα με το κλινικό πρόβλημα.
Για περαιτέρω πληροφορίες, επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση https://behavioraltech.org